استئوآرتریت (OA) با تخریب پیشرونده ماتریکس غضروف شایع ترین فرم آرتریت است. امروزه استئوآرتریت به عنوان یکی از معضلات در حوزه سلامت است که بسیاری از زنان و مردان به ویژه بالای 60 سال را تحت تاثیر قرار می‌دهد. افزایش سن، زمینه ژنتیکی، چاقی، التهاب از عوامل خطر بروز استئوآرتریت هستند. تغییرات ساختاری منجر به درد، خشکی، تورم و حساسیت مفاصل می‌شود که می‌تواند منجر به ناتوانی و کاهش کیفیت زندگی در بیماران شود. درمان OA شامل درمان‌های دارویی و غیر دارویی است. درمان دارویی شامل استفاده از مسکن‌ها و داروهای ضدالتهابی غیر استروئیدی (NSAIDs) می‌باشند که می‌توانند نشانه‌های بیماری (نه علت اصلی) را درمان کنند. این داروها عوارض گوارشی و قلبی عروقی دارند. به همین دلیل اخیرا نسبت به درمان‌های دیگری توجه می‌شود که هم بتوانند نشانه‌های بیماری را بهبود بخشند و هم اینکه ایمنی بالایی داشته باشند و به خوبی تحمل شوند. گلوکزآمین و کندروئیتین از مهم‌ترین ترکیباتی هستند که به طور طبیعی در بدن وجود داشته و پروتئوگلیکان‌ها را می‌سازند. به نظر می‌رسد گلوکزآمین و کندروئیتین هر دو جذب شده و به مفاصل می‌روند و باعث تسکین درد شده و میزان تخریب مفاصل و از دست دادن غضروف را کاهش می‌دهند. همچنین به عنوان ترکیبات محافظت کننده از غضروف‌ها به شمار می‌روند. کندروئیتین منجر به تسکین درد و بهبود عملکرد، رفع خشکی مفاصل می‌شود.
کلسیم:
این عنصر فراوان‌ترین ماده معدنی موجود در بدن انسان است که 99% آن در استخوان‌ها و دندان‌ها و 1% باقی مانده در خون، سلول‌های عصبی و سایر مایعات بدن یافت می‌شود. از آنجایی که کلسیم بخش عمده استخوان‌ها را تشکیل می‌دهد، دریافت روزانه آن برای داشتن استخوان‌های مستحکم و متراکم ضروری است. کمبود کلسیم در بزرگسالان منجر به استئوپروز (پوکی استخوان) و درنتیجه افزایش خطر شکستگیها می‌شود. زنان (به ویژه بعد از یائسگی) بیشتر از مردان مستعد پوکی استخوان هستند. وقتی دریافت کلسیم کم باشد و یا کلسیم به خوبی جذب نشود بدن از ذخایر استخوانی کلسیم برای حفظ عملکردهای بیولوژیکی بدن استفاده می‌کند. از دست دادن توده استخوان به عنوان بخشی از فرآیند پیری اتفاق می‌افتد بویژه در زنان بعد از سن یائسگی که سطح هورمون استروژن در خونشان کاهش می‌یابد. ویتامین دی و کلسیم هر دو از پوکی استخوان در افراد مسن جلوگیری می‌کنند. استئوپروز با دریافت ناکافی کلسیم و ویتامین دی مرتبط است. ویتامین دی کافی باعث حفظ استحکام استخوان‌ها شده و از پوکی استخوان بویژه در افراد مسن، زنان یائسه پیشگیری می‌کند.
ویتامین D3:
ویتامین D3 با افزایش جذب کلسیم در روده‌ها و کاهش دفع از کلیه‌ها، برای رشد و استحکام استخوان‌ها ضروری است. کمبود ویتامین D3 باعث ضعف و شکنندگی استخوان‌ها شده و احتمال بروز استئوپروز (پوکی استخوان) را افزایش می‌دهد. به‌همین دلیل مکمل یاری با کلسیم و ویتامین D3 در زنان یائسه و مردان مسن‌تر منجر به افزایش توده استخوانی، کاهش خطر پوکی استخوان و شکستگیها می‌شود. مکمل یاری با کلسیم بعلاوه ویتامین دی در کاهش شکستگی‌های استخوانی در افراد مسن موثر است.
منیزیم:
منیزیم ضمن کمک به افزایش جذب کلسیم در بدن، در تشکیل استخوان‌ها نیز موثر است. کمبود منیزیم یکی از عوامل پوکی استخوان به‌شمار می‌رود، زیرا منیزیم در تشکیل کریستال‌های استخوانی نقش اساسی دارد. مطالعات نشان داده‌اند که افزایش دریافت منیزیم هم از راه غذا و هم از راه مکمل، تراکم استخوانی را به‌ویژه در زنان یائسه و سالمندان افزایش می‌دهد. منیزیم در ساخت استخوان و اثر فعالیت سلول‌های استخوان ساز و استخوان شکن نقش دارد. منیزیم بر عملکرد هورمون‌های پاراتیروئیدی و ویتامین دی اثر می‌گذارد که هر دو در هموستاز استخوانی نقش دارند. چندین مطالعه اثرات مثبتی را بین دریافت منیزیم و تراکم توده استخوانی هم در مردان و هم در زنان پیدا کرده اند. یافته‌های بعضی از مطالعات نشان می‌دهد که زنان مبتلا به استئوپروز سطوح پایینتری از منیزیم نسبت به زنان غیر مبتلا دارند. درنتیجه کمبود منیزیم می‌تواند عامل خطری برای پوکی استخوان باشد. کاهش منیزیم سرم در افراد مکبتلا به استئوپروز و اختلالات استخوانی دیده شده است. تخلیه منیزیم بر متابولیسم استخوانی موثر است و منجر به کاهش سطح ویتامین دی در خون، مقاومت به ویتامین دی و اختلال رشد استخوان در بیماران جوان و استئوپروز در سالمندان می‌شود.
مس:
مس برای تشکیل کلاژن و الاستین که پروتئین‌های اصلی بافت پیوندی هستند ضروری است. کمبود مس اختلالات بافت پیوندی، کاهش مینرالیزاسیون استخوان و پوکی استخوان را به دنبال دارد. عنصری مهم در شکل گیری بافت همبند و رشته های الاستین غضروف‌های مفصلی به شمار می‌رود.
منگنز:
منگنز در تشکیل بافتهای پیوندی و اسکلتی نقش دارد و دریافت آن به همراه کلسیم، روی و مس منجر به افزایش تراکم استخوانی می‌شود. منگنز برای فعالیت انزیم‌های درگیر در استخوان سازی ضروری است. منگنز در ساخت استخوان نقش دارد. منگنز برای عملکرد چندین آنزیم درگیر در ساخت استخوان مهم است. در یک مطالعه که 40 زن در سن یائسگی بررسی شدند سطح سرمی منگنزشان با تراکم توده استخوانی ارتباط مثبت و با میزان شکستگیها ارتباط منفی وجود داشت.
روی:
روی یکی از مهم‌ترین مواد معدنی موجود در استخوان است و نقش مهمی در تحریک سلول‌های استخوان ساز، مینرالیزاسیون و در نهایت استحکام استخوان‌ها ایفا می‌کند. از عوارض کمبود روی، کاهش تراکم استخوان‌ها و دندان‌ها و توقف رشد جسمی و ذهنی است. یکی از عناصر موجود در بافت استخوانی است که به استحکام استخوان‌ها و حفظ سلامت عضلات کمک می‌کند. روی برای فعالیت آنزیم‌های دخیل در استخوان سازی نقش دارد، به همین دلیل باعث افزایش توده استخوانی می‌شود.
ویتامین C:
ویتامین سی برای ساخت کلاژن که پروتئین اصلی بافتهای پیوندی است (غضروف، ماتریکس استخوان و تاندون‌ها) ضروری است. ورزش منظم و دریافت ویتامین سی و کلسیم کافی برای حفظ سلامت استخوان‌ها در طول زندگی ضروری است.
زنجبیل برای تسکین درد ناراحتی‌های اسکلتی-عضلانی استفاده می‌شود. زنجبیل حاوی ترکیبات بیولوژیکی فعالی است که مهم‌ترین آن‌ها جینجرول می‌باشد. زنجبیل خاصیت ضدالتهابی دارد. زنجبیل می‌تواند درد و ناتوانی را در بیماران کاهش دهد. زنجبیل به عنوان ضد انعقاد بوده و برای بیمارانی که وارفارین دریافت می‌کنند مهم است. اثر سینرژیک بین زنجبیل و نیفدیپین بر تجمع ضد پلاکتی دارد.
منابع:
Effectiveness and safety of glucosamine and chondroitin for the treatment of osteoarthritis: a meta-analysis of randomized controlled trials